مروری تاریخی بر سیر تحول اندیشه در حوزه منابع انسانی نشان از تغییرات تدریجی و تکاملی در نگرش به انسان و مدیریت آن در سازمان دارد، به گونه ای که حوزه تخصصی اداره امور نیروی انسانی در سازمان ها بر روی پیوستاری تاریخی از عنوان «امور پرسنلی» در اوایل قرن بیستم آغاز و در ادامه عناوین «امور اداری»؛ «مدیریت پرسنلی»؛ «مدیریت اداری»؛ «مدیریت منابع انسانی» و «مدیریت سرمایه انسانی» را به خود گرفته است. آنچه در این سیر تطور اداره امور کارکنان طی یک قرن اخیر دیده می شود تغییر نگرش و بهبود دیدگاهها به نیروی انسانی و اداره امور آن است تا جایی که از نگاه «ابزار تولید» در «امور پرسنلی» به نگاه «شریک راهبردی» در «سرمایه انسانی» ارتقا یافته است. بدیهی است این تغییر نگرش متعالی حاصل ایفای نقش تاثیر گذار سرمایه انسانی در سازمانها بوده است.
این اهمیت و نقش تا بدانجا پیش رفت که طرح های توسعه و توانمندسازی نیروی انسانی بعنوان برنامه راهبردی سازمانهای پیش رو در دستور کار قرار گرفت و در این میان پرورش مدیران اهمیتی دوچندان یافت.
با درک اهمیت موضوع و بویژه نگاه راهبردی وزیر محترم و مدیران ارشد وزارت نفت و شرکتهای اصلی؛ ضرورت توجه به پرورش و توسعه کارکنان و مدیران طی سه سال اخیر در دستور کار قرار گرفت و لذا به موازات توسعه مرکز ارزیابی شرکت ملی نفت ایران؛ مرکز توسعه مدیران صنعت نفت با ابلاغ جناب مهندس زنگنه ایجاد و آغاز بکار کرد. در همین راستا شرکت ملی نفت ایران نیز برنامه جامع «شناسایی؛ ارزیابی و توسعه استعدادهای مدیریتی» را شروع کرد به گونه ای که درحال حاضر ظرفیت مدیریتی قابل توجهی طی فرایندی علمی و کاربردی شناسایی و ضمن تعریف «مسیر شغلی»؛ اطلاعات سوابق؛ شایستگی ها؛ توانمندی ها و کارراهه شغلی آنان در سامانه بانک اطلاعات مدیران (که یکی از کارهای ارزنده انجام شده طی یک سال اخیر است) تغذیه گردیده و برای تعدادی از این استعدادها «برنامه توسعه» تدوین شده است.
این اقدامات زمانی اهمیت پیدا می کند که اطلاع داشته باشیم بخش قابل ملاحظه ای از ظرفیت مدیریتی شرکت ملی نفت ایران طی پنج سال آینده بازنشسته خواهد شد. براین اساس و با توجه به تکالیف مهم واگذار شده به نفت در برنامه ششم توسعه (از جمله افزایش تولید؛ نگهداشت تولید؛ بلوک های اکتشافی؛ توسعه غرب کارون؛ میادین مشترک و فازهای باقیمانده پارس جنوبی) شناسایی و پرورش مدیران جوان به مثابه یک الزام راهبردی برای صنعت نفت و شرکت ملی نفت ایران خواهد بود. لذا امید است با عملیاتی شدن این اولویت مهم شیخ الوزرا در حوزه منابع انسانی در چهار سال آینده؛ نسبت به اجرای عملی و کامل برنامه های جانشینی و جایگزینی برای مدیران با استفاده از فرصت بدست آمده اقدام کند.
منابع انسانی وزارت نفت/دکتر ناصر مولایی